Çocuk Ortopedisi Bursa, PEV, Skolyoz, Düz Taban, İçe Basma, Parmak Ucu Yürüme Kalça Çıkığı
Doç. Dr. Hanifi Üçpunar, Bursa
Çocuk Ortopedisi Alanında Sık Karşılaşılan Hastalıklar ve Tedavileri
Gelişimsel Kalça Displazisi, Gelişimsel Kalça Çıkığı (Developmental Dysplasia of the Hip - DDH): Kalça Çıkığıyla Başa Çıkma Rehberi
Çocuk ortopedisi dünyasında sıkça karşılaşılan bir durum olan Gelişimsel Kalça Displazisi (DDH), kalça eklemi gelişimindeki anormaliteler sonucu ortaya çıkan bir durumdur. Bu durum, kalça çıkıklığına yol açabilir ve doğru tedavi yöntemleriyle erken teşhis edilirse olumlu bir prognoza ulaşılabilir.
Kalça çıkığı kontrolü doğumdan sonra 2 ile 4 hafta arasında rutin yapılan doğum sonrası ulusal tarama programı içinde yer alan bir protokoldür.
Kalça Çıkığı Nedir?
Gelişimsel kalça çıkığı veya gelişimel kalça displazisi, kalça eklemi gelişimindeki bozukluklar nedeniyle kalça kemiklerinin normal yerine oturmaması durumudur. Bu durum, özellikle bebeklerde doğuştan gelen bir durum olabilir ve tedavi edilmezse kalça çıkıklığına neden olabilir. Ülkemizde özellikle kız çocuklarında çok sık olan bu durumda maalesef ciddi ameliyatlara ihtiyaç duyan özürlülük durumu yaratmıştır. Ancak doğum sonrası kalça ultrasonu kontrolünün rutin bir tarama olarak ülkemizde uygulanmaya başlanması sonrası ciddi çıkık oluşmadan ilk altı ayda kalça gelişim geriliği veya çocuk kalça çıkığı Pavlik bandajı veya alçılama ile başarılı şekilde tedavi edilebilir haline gelmiştir.
Kalça Çıkığında Erken Teşhisin Önemi:
Kalça çıkığında erken teşhis çok önemli. Kalça çıkığı Erken Teşhis koyulduğu zaman sadece bandajla tedavi edilebilen ve çok nadiren ameliyata ihtiyaç duyan bir hastalıktır.
Kalça çıkığının başarıyla tedavi edilebilmesi için erken teşhis çok önemlidir. Rutin kontrollerde veya bebeklerin gelişim izlemlerinde çocuk ortopedisi uzmanları tarafından yapılacak muayenelerle kalça çıkığının belirtileri erkenden fark edilebilir.
Kalça Çıkığı Tedavisinde Pavlik Bandajı ve Kalça Alçılama, Kalça çıkığında gövde alçısı:
Kalça çıkığında Erken teşhis sonrasında uygulanan tedavi yöntemlerinden biri Pavlik Bandajı ve kalça alçılamadır. Pavlik Bandajı, bebeklerin bacaklarını özel bir pozisyonda tutarak kalça ekleminin doğru yerleşmesine yardımcı olur. Aynı zamanda, kalça alçılamak da kalça çıkığının düzeltilmesine yönelik etkili bir tedavi seçeneğidir.
Kalça çıkığından pavlik bandajı tedavisi %85–95 oranında başarı oranına sahiptir.
Kalça çıkığında Üç haftalık Pavlik bandajı uygulaması ile redüksiyon sağlanır ise tedaviye Pavlik bandajı ile devam edilir. Eğer Pavlik uygulaması sonrasında üçüncü hafta Ultrason kontrolünde kalça yerine oturtulamazsa tedavide ısrarcı olunmaz; genel anestezi altında muayene, artrografi, kapalı redüksiyon (kalçanın kapalı oturtulması) ve human pozisyonunda alçılı tespite geçilir (95° fleksiyon ve 45° abduksiyon).
Pavlik Bandajı Kullanımı ve Önemli Bilgiler: Gelişimsel Kalça Displazisi Tedavisi
Pavlik bandajı, altı aydan küçük çocuklarda sıkça görülen Gelişimsel Kalça Displazisi'nin (GKD) tedavisinde kullanılan bir ortezdir. Bu bandaj, kalçayı doğru pozisyonda tutarak olumlu sonuçlar elde etmeyi amaçlar.
Bandajın Özellikleri:
Pavlik bandajı, çocuğun kalça ekleminin doğru gelişimine destek olmak için tasarlanmış bir ortezdir. Ana göğüs kayışı, omuz askısı ve ayakları içine alan iki bant, bandajın vücuda doğru şekilde yerleştirilmesini sağlar. Bu esnek yapı, çocuğun rahatça hareket etmesine izin verir.
Uygulama Süreci ve Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar:
Pavlik bandajının doğru şekilde uygulanması, bir uzman tarafından yapılmalıdır. Bandajın doğru sıkılıkta olması, çocuğun hareketlerini kısıtlamadan tedavi etkisini artırır.
Başlangıç Aşaması (İlk 3 Hafta):
Bebeğe Pavlik bandajı uygulanır.
Bandaj, üç hafta süresince sürekli olarak takılır.
İlk uygulamadan 2-3 gün, bir hafta ve iki hafta sonra muayeneler yapılır.
Bu muayenelerde, bandajın doğru kullanılıp kullanılmadığı ve çocuğun pozisyonu kontrol edilir.
Üçüncü haftanın sonunda, ultrason (US) ile redüksiyon kontrolü yapılır.
Redüksiyon Sonrası Süreç (4-6 Hafta):
Eğer redüksiyon sağlanabilirse, genellikle 4-6 hafta içerisinde stabil bir kalça eklemi elde edilir.
Takip eden klinik muayenelerde Barlow testi yapılması önerilmez.
Bandajın Aşamalı Azaltılması:
Pavlik kullanımı aşamalı olarak azaltılır.
Altıncı haftadan sonra bandaj günde iki saat çıkarılır.
Ardından, haftalık süreçlerde, bandaj günde 4, 6, 8 saat süreler ile çıkarılır.
Sonrasında, gece ortezlemeye geçilir.
Toplam Kullanım Süresi:
Bandajın kullanım süresi altı haftadan kısa olmamakla birlikte, yaşa göre değişiklikler gösterebilir.
Bu bilgiler, Pavlik bandajının uygulama sürecini ve aşamalı olarak azaltılmasını açıklar. Ancak, bu tedavi yöntemi her hasta için bireysel olarak değerlendirilmelidir, bu nedenle doktorun önerileri ve takibi önemlidir.
Kalça Stabilitesi Sonrası Ortez Değişikliği:
Kalça stabilitesi kazanıldıktan sonra veya gece kullanıma geçileceği zaman, daha rahat olan başka bir orteze geçilebilir.
Örneğin, kalça abduksiyon ortezleri kullanılabilir.
Ultrasonografik ve Radyografik Kontroller:
Kalçalar ultrasonografik ve radyografik olarak normale dönene kadar gece ortezlemesine devam edilmelidir.
Radyolojik olarak asetabulum lateralinde görülen çentiklenme, gelişimsel kalça displazisinin başarılı tedavi sonucu göstergesidir
Kullanım Süresi ve Alanları:
Pavlik bandajı genellikle 9-12 aya kadar kullanılabilir. Sadece çıkık kalçalar değil, aynı zamanda istikrarsız kalçalarda da kullanılarak stabilite sağlanabilir.
Çocuğun Büyümesiyle Değişiklik İmkanı:
Pavlik bandajı, çocuğun büyümesine uyum sağlayacak şekilde ayarlanabilir. Bu, düzenli doktor kontrolleri sırasında yapılarak çocuğun gelişimine uygun bir tedavi süreci sunar.
Pavlik bandajı, çocuğunuzun GKD tedavisine katkıda bulunabilir, ancak bu süreçte uzman doktor kontrolü ve düzenli takip önemlidir.
Kalça Çıkığında Tedavinin İlerleyişi ve Kalça Çıkığından Tedavinin Sonucu :
Pavlik Bandajı veya kalça alçılamaya başlandıktan sonra düzenli kontrol ve takip muayeneleri, çocuk ortopedisti tarafından sağlanır. Bu süreçte çocuğun gelişimi ve kalça eklemindeki düzelmeler titizlikle izlenir. Uygun süre ve yönlendirmelerle tedavi sonrasında genellikle olumlu bir prognoza ulaşılır, çocuğun normal kalça gelişimi desteklenir.
Kalça Çıkığı tedavisinde Pavlik Bandajlama yeterli gelmezse, genel anestezi altında oturtma gerekir. Bu ikisinin yeterli gelmediği ve açık ameliyatın gerektiği durumlar olabilir fakat bu çok azalmıştır.
Pavlik Bandajı Uygulamasının Sakıncalı Olduğu Durumlar: Çocuk Ortopedisinde Önemli Bilgiler
Pavlik bandajının kullanımı, ayakta durabilen çocuklarda bazı durumlarda uygun olmayabilir. Bu durumlar şunlardır:
Femur Başının Santralizasyonu Sorunu:
Ayakta durabilen çocuklarda, kalça 90–100° fleksiyonda iken femur başının triradiat kıkırdakta uygun bir pozisyona yerleşmediği durumlarda Pavlik bandajı uygun değildir.
Eklem Kontraktürleri (Örneğin, Artrogripozis):
Artrogripozis gibi eklem kontraktürleri olan hastalarda, Pavlik bandajı kullanımı sakıncalıdır. Bu durumda, eklem hareketliliğini destekleyici diğer tedavi seçenekleri değerlendirilmelidir.
Kas Dengesizliği (Örneğin, Meningomiyelosel):
Kas dengesizliği, özellikle meningomiyelosel gibi durumlarda, Pavlik bandajı uygulamasının etkili olmadığı durumları kapsar. Bu hastalarda alternatif tedavi yöntemleri tercih edilmelidir.
Genetik Hastalıklar (Örneğin, Down Sendromu, Osteogenezis İmperfekta, Marfan Sendromu):
Down sendromu, osteogenezis imperfekta, Marfan sendromu gibi genetik hastalıklarda, Pavlik bandajı uygulanması genellikle önerilmez. Bu durumlarda, özel olarak adapte edilmiş tedavi planları değerlendirilmelidir.
Enfeksiyon Sonrası Çıkıklar:
Enfeksiyon sonrası oluşan çıkıklarda, Pavlik bandajı kullanımı sakıncalı olabilir. Enfeksiyonun iyileşmesinden sonra, alternatif tedavi seçenekleri göz önünde bulundurulmalıdır.
Bu durumlarla karşılaşıldığında, çocuk ortopedisi uzmanı tarafından Pavlik bandajı yerine daha uygun tedavi yöntemleri belirlenmeli ve çocuğun sağlığına en iyi şekilde hizmet eden bir plan oluşturulmalıdır.
https://dergi.totbid.org.tr/uploads/pdf_793.pdf#:~:text=Kal%C3%A7ada%20adduksiyon%20kontrakt%C3%BCr%C3%BC%20olan%20%C3%A7ocuklarda,US%20ile%20kont%2D%20rol%C3%BC%20%C3%B6nerilir.
https://dergi.totbid.org.tr/uploads/pdf_793.pdf#:~:text=Kal%C3%A7ada%20adduksiyon%20kontrakt%C3%BCr%C3%BC%20olan%20%C3%A7ocuklarda,US%20ile%20kont%2D%20rol%C3%BC%20%C3%B6nerilir.
2. Dizdeki Açısal Deformiteler (Genu Varus/Genu Valgus):
Dizdeki bu anormal açısal deformiteler, genellikle Genu varus (dizlerin içe doğru eğilmesi) veya Genu valgus (dizlerin dışa doğru eğilmesi) olarak tanımlanır. Fizik tedavi, özel ayakkabılar veya nadiren cerrahi müdahale, çocuk ortopedisti tarafından uygulanan tedavi seçeneklerindendir.