Doç. Dr. Hanifi Üçpunar
Bursa’da omurga cerrahı olarak uzun yıllardır hizmet veriyorum ve özellikle skolyoz konusunda geniş bir deneyime sahibim. Skolyoz, omurgada eğrilik ile kendini gösteren ve özellikle çocukluk döneminde tespit edilmesi gereken bir durumdur. Bursa’da yaşayan hastalarım için bu yazıda, skolyozun belirtilerinden tedavi yöntemlerine, cerrahi müdahalenin gerekliliğine kadar kapsamlı bilgiler sunuyorum. Eğer çocuğunuzda skolyoz olabileceğinden şüpheleniyorsanız ya da mevcut tedavi seçenekleri hakkında Bursa’da uzman bir görüş almak istiyorsanız, bu yazı size rehberlik edecektir. Skolyozla ilgili tüm sorularınız için Bursa’daki kliniğimde sizleri ağırlamaktan memnuniyet duyarım.
Ameliyat olmam gerekiyor mu?
Eğer eğrilik 45 ila 50 dereceden büyükse, büyüdükten sonra bile muhtemelen kötüleşecektir. Bu, sırtınızdaki kozmetik deformiteyi artırabilir ve akciğer fonksiyonunuzu etkileyebilir. Ameliyat önerilir.
Büyüyen bir çocukta 40 ila 50 derece arasındaki eğriler gri bir alan içine girer ve ameliyatın önerilip önerilmeyeceğini etkileyen birkaç faktör vardır. Bunlar cerrahınızla tartışılmalıdır.
Cerrahi ne zaman planlanmalıdır?
Çoğu skolyoz cerrahisi uzmanı, nadiren acil veya acil cerrahiye ihtiyaç duyulmadığı konusunda hemfikirdir. Çoğu ameliyat, hastanın ve doktorun uygun olduğu bir zaman için planlanabilir. Eğer ameliyatı okul tatiline ertelemeye karar verirseniz, doktorunuz, eğri boyutunun 50 dereceden büyük olduğunda eğrinin boyutunda hızlı bir artış olup olmadığını kontrol etmek için size her birkaç ayda bir takip yapacaktır. Kendi pratiğimde kontrolsüz bir ilerleme yoksa okulların tatil olmasını bekliyorum
Skolyoz ameliyatı ne kadar başarılıdır?
Omurga kaynağı, eğriliğin büyümesini durdurma konusunda çok başarılıdır. Günümüzde doktorlar, eğriliği önemli ölçüde düzeltebilirler, bu da hastanın görünümünü iyileştirir.
Ameliyattan sonra omurganız ne kadar düz olacak?
Omurga kemikleri omuriliği koruduğundan, cerrahınız kemikleri sadece güvenli olduğu kadar düzeltecektir.
Ameliyattan önce skolyozunuzun ne kadar esnek olduğuna bağlı olarak düzeltme derecesi değişir. Genel olarak, eğriniz ne kadar esnekse, ameliyattan elde edilecek düzeltme o kadar iyidir. Cerrahınız, ameliyat öncesinde özel röntgenlerle (bükme veya çekme filmleri denilen) esnekliğinizi ölçebilir.
Çoğu hasta, ameliyat sonrasında 25 dereceden az olan eğrilerle iyileşir. Birçok durumda, bu küçük eğriler neredeyse fark edilmez.
Skolyozumla ilişkilendirdiğim sırt ağrım var. Ameliyat bu ağrıyı hafifletecek mi?
Ameliyattan hemen sonra, öncekinden daha fazla ağrı olacaktır, ancak bu genellikle birkaç hafta ila birkaç ay içinde çözülür. Çoğu hasta, ameliyattan bir yıl sonra sırt ağrısının öncekinden daha iyi olduğunu bildirir.
Herkesin, skolyoz olsun veya olmasın, zaman zaman bel ağrısı yaşaması normaldir. Gelecekte hiç bel ağrısı yaşamamayı beklemek gerçekçi değildir.
Ameliyat ne kadar sürer?
Çoğu kaynak, hastanın eğriliğinin büyüklüğüne ve omurganın ne kadarının kaynağa ihtiyaç duyduğuna bağlı olarak 4 ila 8 saat sürer. Bu sürenin bir kısmı, hastayı anestezi için hazırlama, çeşitli monitörlere bağlama ve hastayı mümkün olduğunca güvenli ve rahat bir şekilde yerleştirme sürecine harcanır.
Ameliyat sonrası ne kadar ağrı yaşayacağım?
İnsanların ameliyat sonrası bildirdikleri ağrı miktarı hastadan hastaya büyük ölçüde değişir. Ameliyat, kasları hareket ettirme ve iskeleti yeniden hizalama işlemi içeren önemli bir prosedürdür.
İlk birkaç gün genellikle oldukça rahatsız edici olabilir, ancak çoğu insan üçüncü veya dördüncü gün itibariyle hızla iyileşir ve o zaman yürüyebilir, yatakta dolaşabilir ve evlerine gitmek için yeterince iyidir. Ağrı, genellikle iyileşmeye devam ettikçe kademeli olarak azalır ve çoğu genç, ameliyat sonrası 4 ila 6 hafta içinde okula geri dönebilir.
Hafif ağrı devam edebilir, ancak ameliyattan 3 ila 6 hafta sonra, ağrı ilacına artık ihtiyaç duyulmamalıdır.
Operasyon sonrası ağrı kontrolü nasıl olacak?
Ağrı kontrolü, farklı doktorlar ve hastaneler arasında değişir. Birçok durumda, bir PCA (hasta kontrollü anestezi makinesi) kullanılır, bu da bir düğmeye bastığınızda intravenöz yoldan küçük bir ağrı ilacı dozu enjekte eder. Bazı cerrahlar, ilacı daha büyük ancak daha az sıklıkta dozlarla sağlamak için bir damar içine yerleştirilmiş bir intravenöz kateter (damar içine yerleştirilmiş küçük plastik tüp) kullanır. Doktorunuzun alışkın olduğu ağrı giderme sistemleri, o kurumdaki ameliyat sonrası sizin için muhtemelen en güvenli ve güvenilir olanıdır.
Ameliyat sonrası ikinci veya üçüncü gün, doktorunuz muhtemelen ilacınızı haplar veya ağızdan alınan sıvı ağrı kesicilere değiştirecektir. Bu ilaçlar bir opiyat (morfin benzeri ilaç) içerir. Bu ilaçlar uzun süre kullanılırsa bağımlılık yapabilir, bu nedenle eve döndükten sonra mümkün olan en kısa sürede farklı bir ağrı ilacına geçmeye teşvik edilebilirsiniz.
Çubuklar ve diğer vidalar, omurgam kaynadıktan sonra bile orada kalacak mı?
Eğer bir kaynakta çubuklar kullanılıyorsa, genellikle çıkarılmazlar. Çubuk çıkarımına çok az insan ihtiyaç duyar. Gerekli olduğunda bunun nedeni, enfeksiyon veya kırık çubuk gibi çeşitli sebepler olabilir.
Eğriliğin dondurulan kısmı kalıcı olarak sert olacaktır. Çoğu insanın alt sırtlarının kaynatılmamış bölümünde yeterli hareketi vardır, bu da günlük yaşamın tüm aktivitelerini ve çoğu sporu gerçekleştirmelerine olanak tanır. Esneklik gerektiren aktivitelere katılıyorsanız, buna uyum sağlamak biraz zaman alabilir. Çoğu insan, genellikle bir yıl içinde, bu aktivitelere katıldıklarında sırtlarının "normal" hissetmeye başladığını bildirmektedir.
Füzyon olmadan, yani dondurma olmadan skolyozumu düzeltebilir miyim?
Bu konuda bazı çalışmalar devam etmekle beraber şuan için skolyozun cerrahi tedavisinin altın standardı hala füzyon cerrahisidir.
Çoğu hasta 3 ila 4 gün hastanede, 4 ila 6 hafta okulda ve 2 ila 6 ay içinde aktivitelere geri döner.
Taburcu olduktan sonra hastalar ne kadar süre ağrı kesiciye ihtiyaç duyar?
Çoğu cerrah, skolyoz ameliyatı sonrası hastalara güçlü ağrı kesicileri reçete eder. Hastalar genellikle ameliyat sonrası 2 hafta içinde ilaca ihtiyaç duymamaya başlarlar. Hasta, ameliyat öncesi bu ilaçları sık kullanmışsa, ihtiyacını durdurmak daha uzun sürebilir.
Bu güçlü ilaçları uzun süre kullanmak bağımlılığa neden olabileceği için mümkün olan en kısa sürede bırakmak en iyisidir.
Operasyon sonrası hemen ne tür sınırlamalarım olacak?
Cerrahınız, ameliyat sonrası sınırlamalarınızı detaylandıracaktır. Çoğu hastadan, ilk 6 hafta boyunca ağır kaldırmaktan kaçınmaları ve eğilmeyi en aza indirmeleri istenir.
Cerrahi sonrasında kalıcı kısıtlamalara neden olur mu?
Hayır, çoğu hasta favori aktivitelerine ve sporlarına geri dönebilir. Çoğu hasta, cerrahiden sonraki 4 ila 6 ay içinde temas olmayan spor aktivitelerine (koşu, ağırlık kaldırma, egzersizler) geri döner.
Tüm aktivitelere, temaslı sporlar da dahil olmak üzere, omurganın tamamen iyileşmiş olması gerekmektedir. Genellikle cerrahiden sonra omurganın sağlam bir kaynaşma göstermesi ve sınırsız aktivitelere geri dönüş için 6 ila 12 ay sürer.
Cerrahi sonrası yürüyebilecek miyim?
Evet. Bazı hastalar ameliyat sonrasında fizik tedaviye ihtiyaç duyabilir, ancak hastaneden taburcu olduklarında yürüyebilirler.
Ameliyat sonrasında ne zaman okula geri dönebilirim?
Çoğu çocuk, ameliyat sonrasında 4 ila 6 hafta arasında okulu kaçırır. Tipik olarak omurganın yeterince iyileşmesi, bir sırt çantasını taşımak için yaklaşık 4 hafta sürer.
Ne zaman araba kullanmama izin verilecek?
Ameliyatınızdan iyileştiğinizde araba kullanamayacaksınız. Narkotik ağrı ilaçlarından tamamen kurtulmanın yanı sıra güvenli bir şekilde dolaşabilmek için iyileşmeniz gerekecek. Bu genellikle 6 haftadan daha uzun sürer.
Ne zaman tekrar arkadaşlarımla takılabilirim?
Arkadaşlarınız sizi hastanede ve evde ziyaret edebilir. Arkadaşlarınla dışarı çıkma, okul etkinlikleri veya sinemaya gitme gibi aktiviteler, tüm ağrı ilaçlarından kurtulduktan ve normal hissettiğinizde gerçekleşebilir (bu genellikle ameliyat sonrası 4 ila 6 hafta sonra olur).
Skolyoz Cerrahisinin Komplikasyonlarıyla İlgili Sık Sorulan Sorular
1. Enfeksiyon:
Cerrahi öncesinde, sırasında ve genellikle sonrasında antibiyotikler rutin olarak uygulanır ve enfeksiyon riskini en aza indirmeye yardımcı olur.
2. Kanama:
Belirli bir miktar kanama beklenir, ancak genellikle önemli değildir. Cerrahi sırasında kaybedilen kan, bir hücre kurtarıcısı kullanılarak hastaya geri verilebilir. Hücre kurtarıcısı kullanılsa bile kan transfüzyonları gerekebilir.
3. Greft Alanında Ağrı:
Kalça kemiğinden alınan kemik grefti durumunda, hastaların küçük bir yüzdesi greft alanında sürekli ağrı yaşayabilir.
4. Sahte Eklem Oluşumu (Pseudarthrosis):
Daha yaşlı gençler ve sigara içen yetişkinlerin sahte eklem oluşumu riski daha yüksektir. Bu durumda yeterli kemik oluşmaz ve ağrı veya çubuk kırılması ortaya çıkabilir. Bu durumda sağlam bir kaynaşma elde etmek için ikinci bir cerrahi gerekebilir.
5. Sinir Hasarı:
Bu operasyonlar sırasında sinirler veya kan damarları zarar görebilir. Cerrahi sırasında sinir fonksiyonunuz cerrahınız veya bir teknisyen tarafından izlenecek, böylece cerrahi sonrası nörolojik sorun riski azaltılacaktır. Bu komplikasyonlar çok nadirdir.
6. Kan Pıhtıları:
Bacaklarda kan pıhtısı oluşumu nadir ancak ciddi bir komplikasyondur, çünkü pıhtılar kopup akciğerlere seyahat ederse ciddi bir tehlike oluşturabilir.
7. Akciğer Komplikasyonları:
Cerrahi sonrası akciğer fonksiyonu sorunları da nadirdir, özellikle sağlıklı gençler için.
8. Çubuk Kırılması:
Çoğu çubuk titanyum, kobalt krom veya paslanmaz çelik gibi malzemelerden yapılmıştır. Kırık bir çubuk, omurganın bir bölümünün kaynamadığını gösterir. Sağlam bir kaynaşma olmadan çubuk sürekli olarak stres altında olacaktır. Çok güçlü bir çubuk bile uzun süre boyunca tekrarlayan stresten sonra kırılabilir. Çoğu durumda, çubuk kırılması, kaynağın revizyonu ve çubukların değiştirilmesi için başka bir operasyonu gerektirir.
9. Gelecekteki Bel Ağrısı Riski:
- Cerrahi sonrasında bazı insanlar alt veya üst sırtta devam eden bel ağrısı sorunu yaşayabilir. Bu genellikle egzersiz ve diğer basit tedavilerle yönetilir ve sürekli ilaç veya yoğun terapiye gerek duyulmaz. Nadiren, hastalar devam eden bel ağrısı ile başa çıkmak için fizik tedavi, ilaçlar veya ek cerrahi (revizyon cerrahisi olarak adlandırılır) gerektirebilir. 20 yıl boyunca devam eden bel ağrısı, hastaların %3 ila %10'unun revizyon cerrahisi veya enstrümantasyon çıkarılmasına ihtiyaç duymasına neden olmuştur.
Skolyoz Cerrahisiyle İlgili Sık Sorulan Estetik Sorular
Kozmetik Endişeler
1. Yara yerim ne kadar uzun olacak? Dikiş Sayısı?
Kesik, omurganızın kaynaştırılacak kısmı kadar uzun olacaktır. Tek bir eğri için kesik genellikle 10 inç uzunluğundadır. İki veya daha fazla eğriniz varsa, yaranız omuz bıçaklarınızın ortasında başlayabilir ve pelvisinizle hizalanabilir.
2. Yara geniş olacak mı? Yara izi Genişleyecek mi?
Cerrahınız, dikişleri derinin altına yerleştirerek yaranın genişlemesini önlemeye çalışacaktır. Bazı cerrahlar, yara iyileşmesini teşvik etmek için özel bir tür yapıştırıcı kullanır.
Genişlemenin önlemi için contractubex kremi, kantaron yağı kullanılmaktadır.
3. Ameliyat olmak büyümemi engeller mi?
Omurga sadece operasyon bölgesinde büyüme durur. Çoğu kaynaşma, çocuğun omurgasının neredeyse tamamen büyüdüğü bir döneme kadar gerçekleşmediğinden, omurga yüksekliği üzerinde minimal bir etki olmalıdır.
4. Cerrahi beni daha uzun yapar mı?
Evet Skolyoz ve özellikle Kifoz ameliyatı sonrası boy uzamaktadır. Omurganız daha düz hale geldiğinde daha uzun görünür. Cerrahi sonrasında 1 ila 1-1/2 inç arasında uzun olabilirsiniz.
5. Ameliyat sonrası sırtımdaki kamburluk yani çıkıntı düzeltecek mi?
Sırttaki "kamburluk, çıkıntı, humb", omurganın dönmesiyle ve bağlı kaburga kemiklerinin eğilmesi ve belirginleşmesiyle oluşabilir. Cerrahi, sırttaki çıkıntıyı küçültecek ancak muhtemelen tamamen ortadan kaldırmayacak. Cerrahınız size cerrahi ile herhangi bir deformitenin ne kadar düzelebileceğini açıklayacaktır. Bu durum her hastaya özeldir.
6. Kaynama sonrasında yani füzyon ameliyatı sonrasında sırtımı eğip bükemeyecek miyim?
Yere bir şey almak için eğildiğinizde, hareketin çoğu kalça eklemlerinizden ve alt omurganızdan gelir, ki bunlar skolyoz cerrahisinden etkilenmez. Kaynamadan sonra sırtınızdaki esneklik azalacaktır. Belki de bu hareket kaybını, kalça eklemlerinizden öne doğru eğilirken "mükemmel duruş" ile üst sırtınızı düz tutarak taklit edebilirsiniz.
7. İnsanlar sırtımdaki donanımı görebilecek mi?
Bu nadiren olur. Ancak son derece ince hastalarda, implantlar bazen cilt ve kas altında hissedilebilir.
8. Göğüs (meme) düzensizliği ne olacak?
Cerrahi sırasında, kaburga şekli daha normal hale getirilir. Bu, göğüs boyutunuzu daha eşit hale getirecek ancak meme boyutunuzda hala bir fark olabilir.