ENKONDROM
Enkondroma kemiklerin içinde bulunan kıkırdak kaynaklı iyi huylu (kanserli olmayan) bir tümördür. Enkondromlar nadiren ağrıya veya başka semptomlara neden olur, bu nedenle çoğu hasta travma sonrası olan yaralanma için çekilen röntgenler ile tesadüfen teşhis edilir. Çoğu durumda, enkondromlar tedavi gerektirmez. Ancak nadir durumlarda, kemiğin tümöre bağlı olarak zayıflaması sonucu oluşan kırık nedeniyle tedavi gerekebilir. Bu meydana geldiğinde, tümörü çıkarmak ve ek kırıkları önlemek için ameliyat gerekebilir.
Enkondromlar herkeste ortaya çıkabilir, ancak en sık orta yaşlı hastalarda görülür. En sık elin küçük kemiklerinde bulunurlar. Aslında, enkondrom eldeki en yaygın kemik tümörüdür. Enkondomlar ayrıca uyluk (uyluk kemiği), tibia (kaval) ve humerus (üst kol kemiği) gibi vücudun uzun kemiklerinde de gelişebilir. Enkondromlar çoğunlukla soliter tümörlerdir yani tek olurlar. Ancak nadir durumlarda, Ollier hastalığı veya Maffucci sendromu gibi bir durumun parçası olarak birden fazla kemikte ortaya çıkabilir. Ollier hastalığı ve Maffucci sendromu olan hastalarda risk biraz daha yüksek olsa da, tek enkondromlar nadiren kanserli hale gelir. Enkondromlar kanserli hale geldiğinde, genellikle kondrosarkom adı verilen bir tür malign kıkırdak tümörüne dönüşürler. Kanserli olmayan bir enkondrom ile kanser hücreleri içeren bir tümörün çok düşük dereceli (low grade) formunu ayırt etmek, ortopedik tümör cerrahları için bile zor olabilir.
Enkondromların kesin nedeni bilinmemektedir. Tümörlerin radyasyon veya kimyasal maruziyetten veya herhangi bir spesifik nedenden kaynaklandığına inanılmamaktadır. Ollier hastalığı ve Maffucci sendromu olan hastalarda ileri kemik deformiteleri gelişebilir. Eğer hastanın tümör lokalizasyonuna uyan ağrısı var ve başka ağrı sebepleri dışlanmışsa doktorunuz gerçekten düşük dereceli bir kondrosarkom olup olmadığını belirlemek için tümörü dikkatle inceleyecektir. Geceleri veya istirahat halindeki ağrının kötü huylu bir tümörü gösterme olasılığı daha yüksektir. Ancak ağrı birçok durum ve yaralanmanın ortak bir belirtisi olduğundan doktorunuz kapsamlı bir değerlendirme yapacaktır. Aktivitenin neden olduğu ağrı daha az endişe verici olacaktır, genelde aktiviteyle olan ağrılar eklem kaynaklı kıkırdak patolojileri sonucu oluşmaktadır. Gerekirse düşük dereceli tümör gibi biyopsi alınacak ve sonrasında nihayi tümörün çıkarılması tedavisi yapılacaktır.
Muayene sırasında doktorunuz eksiksiz bir tıbbi öykü alacak ve belirtilerinizi soracaktır. Tümörünüzün ağrılı olup olmadığını ve ağrının ne zaman ortaya çıktığını soracaktır. Ağrı, istirahat halindeyken veya geceleri ortaya çıkıyorsa ve geçmiyorsa, bu şikayetler iyi huylu tümörlerden çok kötü huylu tümörleri işaret eder.
Bazı durumlarda bu ağrıları ayırt etmek zordur. Özellikle diz çevresinde olan ağrılarda ağrının tümör kaynaklımı diz içi problemlere mi bağlı olduğunu anlamak için doktorunuz diz eklem içine lokal ağrı kesici içeren enjeksiyon yapabilir. Enjeksiyon ağrınızı hafifletiyorsa, sebebin enkondrom olmadığını dizden kaynaklandığını kanıtlamış olur.
Enkondromaların görüntülenmesinde temel tanı aracı röntgendir. Poliostotik hastalıktan şüpheleniliyorsa yani tümörün birden fazla yerde olma durumu sorgulanıyorsa kemik taraması için kullanılabilir. Röntgende bulgular iyi tanımlanmıştır. Sınırları belli, lüsent, 1 ila 10 cm boyutunda merkezi yerleşimli ve zamanla kalsifiye olan medüller lezyonlar şeklindedirler.
İlk göründüklerinde metafizyal konumda olurlar, uzun kemik büyüdükçe daha diyafizer görünürler, "patlamış mısır" görüntüsü verirler. Minimal endosteal erozyon (korteksin <%50 genişliği ilgilendiren incelme) , kemik korteksinin zayıflamasına bağlı kortikal genişleme ve incelme el ve ayağın küçük tübüler kemiklerinde olabilir ama uzun tübüler kemiklerde (femur, tibia) olması düşük dereceli kıkırdak tümörü (low grade kondrosarkom) açısından uyarıcı olmalıdır. Elin küçük tübüler kemiklerinde tamamen litik görünüme sahip olabilir. Kondrosarkomlarda kortikal kalınlaşma vardır. Kemik kortekste endosteal erozyonlar oluşur hatta bu erozyon yani yıkım korteks genişliğinin >%50'si ilgilendirir. Daha büyüklerdir; >5cm daha büyüklerdir. Enkondromlar ise özetlemek gerekirse röntgende kemiğin ortasında küçük (5 cm'den az), lob şeklinde yani sınırları ve uzanımı belli ve kortekse hasar oluşturmayan ağrısız tümörlerdir.
Doktorunuz, tümörünüzü daha fazla değerlendirmeye yardımcı olmak için bilgisayarlı tomografi (BT) veya manyetik rezonans görüntüleme (MRI) taraması isteyebilir. Tümör maligniteye yani iyi huyludan kötü huylu tümöre evrildiyse, bu ayrıntılı taramalarda kemik erozyonu, kemik periost reaksiyonu veya çevresel dokuda ödem veya yumuşak dokuya uzanan kitle gösterilebilir.
Tedavi
Enkondrom tümöründe tüm iyi huylu kemik ve kıkırdak tümörlerinde olduğu gibi tümör ile ilişkili şikayetler yoksa, hastayı takip eden ortopedi ve travmatoloji uzmanı tümörün zamanla değişip değişmediğini görmek için gözlem ve izleme önerebilir. Periyodik röntgen çekimi, MRI çekimi veya kan testleri gibi diğer testlere ihtiyaç duyulabilir. Bilimsel öneriler ışığında çoğu ortopedi ve travmatoloji kliniğinde bu tümörler sadece izlenir.
Cerrahi tedavi
Küretaj, enkondromları tedavi etmek için en sık kullanılan cerrahi seçenektir. Küretaj ameliyatında tümör kemikten temizlenir. Enkondromlar ürete edildikten sonra nüks etme eğilimi düşük bir tümördür. Enkondroma bağlı kemikte patolojik bir kırık oluştuysa tümöre müdahale edilmeden kemiğin kaynaması için izlem seçilebilir. Daha sonra, kemiğin gücündeki azalmaya bağlı olarak başka bir kırığın oluşmasını önlemek için tümör kürete edilir. Küretajdan sonra luşan boşluk kemik grefti ile doldurabilir. Bir donörden (allogreft) veya hastanın kendi vücudundaki başka bir bölgesinden (otogreft) alınan kemikler bu greftlerin kaynağı olabilir. Kemik çimentosuda bu boşlukları doldurmak için sık sık kullanılan maddedir.
Enkondrom tanısında cerrahın tecrübesi, görüntüleme yöntemlerinin yorumu ve patolojinin yorumu önemlidir. Dünyada çok tecrübeli kliniklerde dahi enkondrom ile düşük dereceli kondrosarkom arasında ayırımı yapmak zor olmaya devam etmektedir. Bunda biyopsilerin yardımcı olmaması aşılması gereken problem olmaya devam etmektedir.
Resim. Topuk Kemiğini etkileyen belli bir hastalığı işaret etmeyen, kemikte boşluklar oluşturan lezyon
Kemik tümörü Belirtileri, Bacakta iyi huylu tümör tedavisi, Kemik kanseri olanların Yorumları, Kalçada kitle Belirtileri, Bacak tümörü Öldürür mu, Kemik tümörü Ameliyatı iyileşme süresi, Bacakta iyi huylu tümör belirtileri, Kemik kanseri ağrısı Nasıl olur, Bursa’da en iyi ortopedi doktoru, Bursa Ortopedi doktor Yorumları, Bursa Ortopedi doktorları Devlet, Bursa Ortopedi Hastanesi, Bursa Ortopedi profesörleri, Bursa nöbetçi Ortopedi Doktoru, Bursa Devlet Hastanesi en iyi Ortopedi doktoru, bursa şehir Hastanesi’nde en iyi ortopedi doktorları
