Kemik yoğunluğu ölçümü ve tedavisi, genel olarak, ülkemizde ortopedi polikliniklerinde, fizik tedavi polikliniklerinde ve endokrinoloji polikliniklerinde yapılmaktadır. Bursa ve çevre illerde de bu branşlarda hizmet veren birçok sağlık kuruluşu bulunmaktadır.
Kemik Taraması Ölçümü Nedir? Ne işe Yarar? DEXA taramaları olarak da bilinen kemik yoğunluğu taramaları, kemik kırma riskinizi hesaplamaya yardımcı olur.
Genellikle osteoporoz gibi kemikle ilgili sağlık sorunlarının teşhisine yardımcı olmak veya bu sorunlara yakalanma riskini değerlendirmek için kullanılırlar.
Sıradan röntgen ışınlarının aksine DEXA taramaları kemik yoğunluğundaki küçük azalmaları ölçebilir.
Bu da osteoporozun erken evrelerinde, siz bir kemiğinizi kırmadan önce teşhis edilmesini mümkün kılar.
DEXA taramasında ayrıca düşük dozda radyasyon kullanılır, bu da sağlığa yönelik risklerin standart röntgen ışınlarına göre çok daha düşük olduğu anlamına gelir.
Doktorlar kemik yoğunluğu taramalarının sonuçlarını, düşük kemik yoğunluğu için tedavinin gerekli olup olmadığına karar vermelerine yardımcı olmak için kullanırlar.
Bu, kemik sağlığınızı iyileştirmeye yardımcı olmak için yaşam tarzı değişiklikleri yapmayı içerebilir, örneğin:
- Kalsiyum oranı yüksek, sağlıklı ve dengeli bir diyet uygulamak
- D vitamini seviyenizi artırmaya yardımcı olmak için güneşte daha fazla zaman geçirmek
- Düzenli olarak yürüme veya koşma gibi ağırlık taşıyan egzersizler yapmak
Kemik yoğunluğu taraması önerildiğinde Osteoporoz gibi bir kemik sorunu geliştirme riskiniz yüksekse DEXA taraması önerilebilir.
Aşağıdaki durumlarda Kemik Erimesi Riskini Artar:
- Hafif bir düşme veya yaralanmadan sonra kırık bir kemiğiniz varsa
- Artrit (eklem romatizması) gibi düşük kemik yoğunluğuna yol açabilecek bir sağlık sorununun olması
- Ağızdan kortizon adı verilen ilaçları 3 ay veya daha uzun süredir kullanıyorsanız – kortizon türü ilaçlar iltihabı tedavi etmek için kullanılır, ancak kemiklerin zayıflamasına da neden olabilir
- Erken menopoza girmiş bir kadınsanız veya genç yaşta (45 yaşından önce) yumurtalıklarınız alınmışsa
- Menopoza girmiş bir kadınsanız ve sigara veya aşırı alkol kullanıyorsanız, ailenizde kalça kırığı öyküsü varsa veya vücut kitle indeksiniz (VKİ) 21'in altındaysa
- Kronik olarak kumadin gibi kan sulandırıcı kullanıyorsanız
- Barsak hastalılarınız var (ülseratif kolit veya Crohn Hastalığı)
Sınırlamalar DEXA taraması kemik gücünü ölçmenin tek yolu değildir. Aile geçmişi ve bazı ilaçlar gibi diğer risk faktörleri, kemik kırma riskinizin olup olmadığını anlamaya yardımcı olur.
Kemik yoğunluğu taraması yaptırmadan veya tedaviye başlamadan önce tüm risk faktörlerinin göz önünde bulundurulması gerekir.
Bazı kişilerin kemik kırma risklerinin tedaviye ihtiyaç duyacak kadar yüksek olduğunu doğrulamak için kemik yoğunluğu taramasına ihtiyacı vardır.
Diğerleri için, özellikle 75 yaşın üzerindeki yaşlı insanlar için, kemik kırma riski o kadar yüksek olabilir ki, tedavi reçete edilmeden önce kemik yoğunluğu taraması yaptırmalarına gerek yoktur. Ülkemizde de aynı kural geçerli olup, test sonucunuza bakılmaksızın ilaç tedavi başlanabilir. Ancak kendi pratiğimde rutin olarak vücut mineraller ölçümü ve kemik ölçümünü yaştan bağımsız olarak yapıyorum.
Kemik yoğunluğu taramasının sonuçlarını yorumlamak bazen zor olabilir.
Örneğin, omurganın osteoartriti (spondiloz) gibi dejeneratif bir durumu olan bir kişide omurga taramasının sonuçlarını yorumlamak kolay olmayabilir. Bu durumlarda bilgisayarlı tomografide kemik ölçümü yapmak gerekecektir.
Bazen omurga anormallikleri veya önceki bir omurga kırığı yanlış bir sonuç verebilir.
Kemik yoğunluğu taraması, düşük kemik mineral yoğunluğunun çok az kemikten mi (osteoporoz) yoksa genellikle D vitamini eksikliğinden (osteomalazi) dolayı kemikte çok az kalsiyum bulunmasından mı kaynaklandığını göstermeyecektir.
Bursa'da Kemik Yoğunluğu Taraması ve Tedavisi
Bursa'da kemik yoğunluğu taraması ve osteoporoz tedavisi konusunda uzmanlaşmış ortopedi doktoru Doç. Dr. Hanifi Üçpunar, hastalarına kişiye özel tedavi planları sunarak kemik sağlığını korumalarına yardımcı olmaktadır. Özellikle ileri yaşlarda veya risk faktörleri taşıyan kişilerin düzenli olarak kemik yoğunluğu taraması yaptırmaları önerilmektedir.
Osteoporoz tarama sıklığı bireyin yaşına, cinsiyetine, risk faktörlerine ve geçmiş tarama sonuçlarına bağlı olarak değişebilir. Genel olarak, osteoporoz taraması için belirli bir yaş sınırı bulunmamakla birlikte, risk faktörleri göz önüne alındığında aşağıdaki öneriler göz önünde bulundurulabilir:
- 65 Yaş ve Üzeri Kadınlar ve 70 Yaş ve Üzeri Erkekler:
- 50-69 Yaş Arası Kadınlar ve 50-79 Yaş Arası Erkekler (risk faktörleri varsa):
- 50 Yaş Altındaki Kadınlar ve Erkekler (risk faktörleri varsa):
Kemik yoğunluğu ölçümü, kırık riskini belirlemede ve tedavi kararı alınmasında yardımcı olabilir. Bu nedenle, osteoporoz taraması konusunda kişisel bir plan ve öneri almak için Doç. Dr. Hanifi Üçpunar'a başvurabilirsiniz.
