Romatoid artrit (RA) nedir?
Romatoid artrit veya RA, otoimmün ve inflamatuar bir hastalıktır; yani bağışıklık sisteminiz yanlışlıkla vücudunuzdaki sağlıklı hücrelere saldırarak vücudun etkilenen bölgelerinde inflamasyona (ağrılı şişlik) neden olur.
RA esas olarak eklemlere, genellikle de aynı anda birçok ekleme saldırır. RA genellikle ellerdeki, bileklerdeki ve dizlerdeki eklemleri etkiler. RA'lı bir eklemde, eklemin iç tabakası iltihaplanarak eklem dokusunda hasara neden olur. Bu doku hasarı uzun süreli veya kronik ağrıya, dengesizliğe (denge eksikliği) ve deformiteye (şekil bozukluğu) neden olabilir.
RA ayrıca vücuttaki diğer dokuları da etkileyebilir ve akciğerler, kalp ve gözler gibi organlarda sorunlara neden olabilir.
Romatoid artritin belirti ve semptomları nelerdir?
RA'da, alevlenme olarak bilinen semptomların kötüleştiği zamanlar ve remisyon olarak bilinen semptomların iyileştiği zamanlar vardır.
RA'nın belirti ve semptomları şunları içerir:
Birden fazla eklemde ağrı veya sızı
Birden fazla eklemde sertlik
Birden fazla eklemde hassasiyet ve şişlik
Vücudun her iki tarafında aynı semptomlar (örneğin her iki el veya her iki dizde)
Kilo kaybı
Ateş
Yorgunluk veya bitkinlik
Zayıflık
Romatoid Artrite ne sebep olur?
Romatizmal eklem hastalığına ne sebep olur?
Çoğu romatizmal hastalık gibi Romatoid Artritin de sebebi kesin olarak sebebi bilinmemektir, ancak güçlü genetik ilişkisi vardır. Vücudun bağışıklık sisteminin kendi sağlıklı hücrelerine saldırdığı bir bağışıklık tepkisinin sonucudur. RA'nın spesifik nedenleri bilinmemektedir, ancak bazı faktörler hastalığa yakalanma riskini artırabilir.
Romatoid Artrit için risk faktörleri nelerdir?
Araştırmacılar, kişinin RA geliştirme riskini değiştirip değiştirmediklerini belirlemek için bir dizi genetik ve çevresel faktör üzerinde çalışmışlardır.
Riski artıran özellikler
Yaş
RA her yaşta başlayabilir, ancak olasılık yaşla birlikte artar. RA'nın başlangıcı altmışlı yaşlardaki yetişkinler arasında en yüksektir.
Cinsiyet
Yeni RA vakaları tipik olarak kadınlarda erkeklerden iki-üç kat daha yüksektir.
Genetik/kalıtsal özellikler
Belirli genlerle doğan kişilerde RA gelişme olasılığı daha yüksektir. HLA (insan lökosit antijeni) sınıf II genotipleri olarak adlandırılan bu genler artritinizi daha da kötüleştirebilir. RA riski, bu genlere sahip kişiler sigara gibi çevresel faktörlere maruz kaldığında veya kişi obez olduğunda en yüksek olabilir.
Sigara içmek
Çok sayıda çalışma, sigara içmenin bir kişinin RA geliştirme riskini artırdığını ve hastalığı daha da kötüleştirebileceğini göstermektedir.
Canlı doğum geçmişi. Hiç doğum yapmamış kadınların RA'ya yakalanma riski daha yüksek olabilir.
Erken Yaşam Maruziyetleri
Yaşamın erken dönemlerindeki bazı maruziyetler yetişkinlikte RA'ya yakalanma riskini artırabilir. Örneğin, bir çalışmada anneleri sigara içen çocukların yetişkinlikte RA'ya yakalanma riskinin iki kat daha fazla olduğu bulunmuştur. Düşük gelirli ebeveynlerin çocuklarında yetişkinlikte RA gelişme riski daha yüksektir.
Obezite
Obez olmak RA'ya yakalanma riskini artırabilir. Obezitenin rolünü inceleyen çalışmalar, bir kişi ne kadar kilolu ise RA'ya yakalanma riskinin de o kadar yüksek olduğunu ortaya koymuştur.
Riski azaltabilecek özellikler
RA gelişme riskini artırabilecek yukarıdaki risk faktörlerinden farklı olarak, en az bir özellik RA gelişme riskini azaltabilir.
Emzirme. Bebeklerini emzirmiş olan kadınların RA'ya yakalanma riski azalmaktadır.
RA nasıl teşhis edilir?
RA teşhisi semptomların gözden geçirilmesi, fizik muayene yapılması ve röntgen ve laboratuvar testlerinin yapılmasıyla konur.
RA'yı erken teşhis etmek en iyisidir - semptomların başlamasından sonraki 6 ay içinde - böylece hastalığı olan kişiler hastalığın ilerlemesini yavaşlatmak veya durdurmak için tedaviye başlayabilir (örneğin, eklemlerde hasar). Teşhis ve etkili tedaviler, özellikle de enflamasyonu bastırmak veya kontrol altına almak için uygulanan tedavi, RA'nın zarar verici etkilerini azaltmaya yardımcı olabilir.
RA'yı kim teşhis ve tedavi etmelidir?
Romatoid Artrit için hangi doktora gidilmelidir?
RA hastalarının bakımında uzmanlaşmış bir doktor veya doktor ekibi RA'yı teşhis ve tedavi etmelidir. Bu özellikle önemlidir çünkü RA'nın belirti ve semptomları spesifik değildir ve diğer iltihaplı eklem hastalıklarının belirti ve semptomlarına benzeyebilir. Artrit konusunda uzmanlaşmış doktorlara romatolog denir ve doğru teşhisi koyabilirler.
Romatoid Artrit nasıl tedavi edilir?
RA, ilaç(lar) ve öz yönetim stratejileri ile etkili bir şekilde tedavi edilebilir ve yönetilebilir. RA tedavisi genellikle hastalığı yavaşlatan ve eklem deformitesini önleyen, hastalık modifiye edici antiromatizmal ilaçlar (DMARD'lar) olarak adlandırılan ilaçların kullanımını içerir; biyolojik yanıt değiştiriciler (biyolojikler) etkili bir ikinci basamak tedavi olan ilaçlardır. İlaçlara ek olarak, insanlar RA'larını ağrı ve sakatlığı azalttığı kanıtlanmış öz yönetim stratejileriyle yönetebilir ve kendileri için önemli olan aktiviteleri sürdürmelerine izin verebilirler.
RA'lı kişiler beş basit ve etkili artrit yönetimi stratejisini kullanmayı öğrenerek ağrıyı hafifletebilir ve eklem fonksiyonlarını iyileştirebilirler.
RA'nın komplikasyonları nelerdir?
Romatoid artritin (RA) birçok fiziksel ve sosyal sonucu vardır ve yaşam kalitesini düşürebilir. Ağrıya, sakatlığa ve erken ölüme neden olabilir.
Erken kalp hastalığı
RA'lı kişiler kalp hastalığı ve diyabet gibi diğer kronik hastalıklara yakalanma açısından da daha yüksek risk altındadır. RA'lı kişilerin kalp hastalığına yakalanmasını önlemek için RA tedavisi kalp hastalığı risk faktörlerini azaltmaya da odaklanır. Örneğin, doktorlar RA'lı hastalara sigarayı bırakmalarını ve kilo vermelerini tavsiye edecektir.
Obezite
Obez olan RA'lı kişilerde yüksek tansiyon ve yüksek kolesterol gibi kalp hastalığı risk faktörlerinin gelişme riski artar. Obez olmak aynı zamanda kalp hastalığı ve diyabet gibi kronik rahatsızlıkların gelişme riskini de artırır. Son olarak, obez olan RA'lı kişiler, obez olmayan RA'lı kişilere kıyasla tıbbi tedavilerinden daha az fayda görmektedir.
İstihdam / işsizlik
RA çalışmayı zorlaştırabilir. RA'lı yetişkinlerin istihdam edilme olasılığı RA'lı olmayanlara göre daha düşüktür. Hastalık kötüleştikçe, RA'lı birçok kişi eskisi kadar çok iş yapamaz hale gelir. RA'lı kişiler arasında iş kaybı, işleri fiziksel olarak zorlayıcı olan kişiler arasında en yüksektir. İş kaybı, fiziksel taleplerin az olduğu işlerde veya iş temposu ve faaliyetleri üzerinde etkiye sahip oldukları işlerde çalışanlar arasında daha düşüktür.
RA'yı nasıl yönetebilir ve yaşam kalitemi nasıl artırabilirim?
RA iş, boş zaman ve sosyal aktiviteler de dahil olmak üzere günlük yaşamın birçok yönünü etkiler. Neyse ki, toplumda yaşam kalitesini artırdığı kanıtlanmış çok sayıda düşük maliyetli strateji bulunmaktadır.
Fiziksel olarak aktif olun
Uzmanlar, ideal olarak yetişkinlerin haftada beş gün boyunca günde 30 dakika yürüyüş, yüzme veya bisiklete binme gibi haftada 150 dakika orta düzeyde fiziksel olarak aktif olmalarını önermektedir. Bu 30 dakikayı gün içinde onar dakikalık üç ayrı seansa bölebilirsiniz. Düzenli fiziksel aktivite kalp hastalığı, diyabet ve depresyon gibi diğer kronik hastalıkların gelişme riskini de azaltabilir. Artrit için fiziksel aktivite hakkında daha fazla bilgi edinin.
Etkili fiziksel aktivite programlarına gidin
Artriti daha da kötüleştirmekten endişe ediyorsanız veya nasıl güvenli bir şekilde egzersiz yapacağınızdan emin değilseniz, fiziksel aktivite programlarına katılmak RA ile ilgili ağrı ve sakatlığı azaltmaya yardımcı olabilir ve ruh halini ve hareket etme yeteneğini geliştirebilir. Dersler yerel Y'lerde, parklarda ve toplum merkezlerinde gerçekleştirilir. Bu dersler RA'lı kişilerin kendilerini daha iyi hissetmelerine yardımcı olabilir. CDC'nin önerdiği kanıtlanmış fiziksel aktivite programları hakkında daha fazla bilgi edinin.
Bir öz yönetim eğitimi sınıfına katılın
Artritli ve (RA dahil) katılımcılar semptomlarını nasıl kontrol edeceklerini, artritle nasıl iyi yaşayacaklarını ve artritin yaşamlarını nasıl etkilediğini öğrenme konusunda güven kazanırlar.
Sigarayı Bırakın
Sigara içmek hastalığı daha da kötüleştirir ve başka tıbbi sorunlara neden olabilir. Sigara içmek ayrıca RA'yı yönetmenin önemli bir parçası olan fiziksel olarak aktif kalmayı da zorlaştırabilir.
Sağlıklı Kilonuzu Koruyun
Obezite RA'lı kişiler için çok sayıda soruna neden olabilir ve bu nedenle sağlıklı bir kiloyu korumak önemlidir. Daha fazla bilgi için CDC Sağlıklı Kilo web sitesini ziyaret edin.
